🗿 GIDA NA SHIDA: Yadda Shirka Ta Fara Bayan Annabi Nuhu (A.S)
— Tarihin gumaka da ɓarnar shaidan
🌟 Gabatarwa
Bayan wucewar Annabi Nuhu (A.S), duniya ta kasance cikin zaman lafiya da tauhidi. Zuriyarsa sun yada ilimi, aikin yi, da tsoron Allah. Amma, bayan shudewar ƙarni da yawa, ɗan adam ya fara mantuwa da tushe.
Wannan gida zai bayyana yadda mutane suka fara kabarin tauhidi kuma suka koma zuwa shirka da ibadar gumaka, har Allah ya aiko Annabi na gaba.
🧭 YADDA SHIRKA TA FARA
Masu ilimi daga sahabbai da malamai kamar Ibn Abbas, Mujahid, da Ibn Jarir sun fassara cewa farkon shirka ya faro da ɗaukaka mutanen kirki. Wannan ya tabbata a Hadisin Sahih:
Ibn Abbas (R.A) ya ce:
"Sunaye guda biyar ne daga mutanen kirki a zamanin Nuhu: Wadd, Suwa’, Yaghuth, Ya’uq, da Nasr. Mutane suka fara girmama su bayan mutuwarsu, har suka juya su zuwa gumaka."
(Sahih Bukhari, Hadisi 4920)
Allah (SWT) ya ce:
"Kuma suka ce: Kada ku bar gumakanku – Wadd da Suwa’, da Yaghuth da Ya’uq da Nasr."
(Suratu Nuh: 23)
⚙️ MATAKAN SHIRKA A KASANCEWAR TAUHIDI
1. Girmamawa da tarihin mutanen kirki
Mutane sun fara yawan magana da hotuna ko tambura don tunawa da su.
2. Zane-zane da gumaka
Suka ƙirƙiro siffar waɗannan mutanen a bangon gida da wuraren ibada.
3. Girmamawa fiye da kima
Suka fara kai musu kyauta, sun fara cece-kuce da cewa suna kawo albarka.
4. Ibadar su a matsayin wakilai
Suka fara ce musu wakilai ne wajen Allah:
> "Waɗanda muke bauta wa, sai dai domin su kusantar da mu ga Allah."
(Az-Zumar: 3)
5. Cikakkiyar ibada
Sun fara sujada, addu’a, da hadaya gare su. Nan ne Allah ya fara bayyana fushinsa.
👿 RAWAR SHAIDAN
Wannan sauya salo daga tauhidi zuwa shirka yana da asali daga shaidan. Ibn Kathir ya ce:
> "Shaiɗan ne ya ja hankalin mutane da cewa su tuna mutanen kirki da siffarsu, har ya raya musu tunanin cewa waɗanda ke girmamawa da su na kusa da Allah."
(Al-Bidāya wan-Nihāya, Ibn Kathir)
A takaice: *shaidan ba ya gaggawa – yana jan hankali a hankali har sai an fada.
📜 HADISI
Manzon Allah (S.A.W) ya ce:
"Kowanne jariri ana haifarsa bisa fitowar musulunci. Sai iyayensa su mayar da shi yahudi ko nasrani ko majusi."
(Sahih Bukhari & Muslim)
Wannan yana nuni da cewa shirka ba halittar mutum ba ce, amma sakamakon tasiri daga al’ada, shaidan, da mantuwa da wahayi.
🛕 GUMAKA NA FARKO DA TARIHIN SU
1. Wadd – ana ɗaukarsa matsayin mutum mai karfi da ƙauna
2. Suwa’ – mace ko mutum mai tsoron Allah
3. Yaghuth – mai rahama
4. Ya’uq – mutum mai taimako
5. Nasr – ana danganta shi da nasara ko farin jini
Wasu malaman tafsiri sun ce waɗannan sunaye sun fito ne daga zuriyar Sam ko Yafith, amma shaidan ya ɓatar da su daga hanya.
⛔ RIKICEWAR ADDINI DA TASIRIN ZAMANIN
Bayan mutuwar Annabi Nuhu (A.S), mutane sun rayu tsawon shekaru. Amma saboda rashin wa’azi da ilimi daga annabawa, ilimi ya ragu, sha’awa ta karu, da biyan buƙata ta rinjayi hankali.
> "Bayan Nuhu, mutane sun daina wa’azi kuma suka koma bauta da gumaka."
(Ibn Abbas – Tafsir Ibn Jarir)
Daga nan Allah ya aiko Annabawa bayan Nuhu domin su dawo da mutane zuwa tafarkin gaskiya.
🕋 WAHAYI – HANYAR DA ALLAH YA DAWO DA TAUHIDI
Wannan ɓarna ta ɗauki ƙarni da dama. Allah ya aiko annabawa kamar:
Hud (A.S) – zuwa kabilar ‘Ad
Salih (A.S) – zuwa kabilar Thamud
Ibrahim (A.S) – wanda ya karya gumakan
Musa (A.S) – da Banu Isra’ila
Isa (A.S) – da bishara ta ƙarshe
Muhammad (S.A.W) – a matsayin ƙarshe
"Lalle ne mun aiko Manzo a cikin kowace al’umma da cewa: Ku bauta wa Allah ku nisanci tagutu (shirka).”
(An-Nahl: 36)
🧠 DARUSSA DAGA GIDA NA SHIDA
✅ 1. Kowane irin shirka, ko da ana nufin “wakili” ne, haramun ce
Allah ba ya yarda da wani shiga tsakaninSa da bawansa.
✅ 2. Ka da mu ɗauki ƙaunar malamai ko shugabanni fiye da ƙima
Ita ce babbar hanya zuwa shirka.
✅ 3. Shaiɗan yana aiki a hankali
Yana saka mutane a hanya mara kyau da hikima, tun da sannu.
✅ 4. Wa’azi da ilimi suna hana lalacewa
Duk lokacin da aka bar wa’azi, shirka tana dawowa.
🔚 KAMMALAWA
Rayuwa bayan Annabi Nuhu ta fara da albarka da tsarki. Amma mutane sun sake komawa ga abin da aka halaka su dashi a baya – shirka. Wannan yasa Allah ya fara aikowa da sabbin Manzanni, domin dawo da tauhidi.
za mu shiga rayuwar Annabi Hud (A.S) da tarihin mutanensa – ‘Ad, da bambancin da ya kawo da irin bala’in da suka fuskanta.